Czym jest trema

Znaczenie terminu ma źródło we włoskim słowie tremare, czyli bać się, drzeć. Jest krótkotrwałą formą stresu dotyczącą konkretnego występu przed publicznością. Najczęściej dotyczy muzyków, aktorów, wokalistów czy tancerzy. Pojawia się bezpośrednio przed spektaklem, przedstawieniem czy koncertem i w trakcie jego trwania.

Źródła stresu i tremy u muzyków

Charakter pracy zawodowego muzyka sprawia, że jest to jeden z bardziej złożonych procesów ludzkiej działalności. To nieustanna praca nad doskonaleniem własnych umiejętności, rozwijaniem techniki, muzykalności, pokonywaniem barier. Prócz tego muzyk, podobnie jak sportowiec, musi utrzymywać kondycję fizyczną by sprostać wymaganiom stawianym w tym względzie przez utwory, które realizuje. To także pielęgnacja sfery psychicznej, odpowiedniego nastawienia, pozytywnego myślenia, wszechstronnej jasności umysłu. Trudny, wymagający repertuar niejednokrotnie spędza sen z powiek już przeddzień koncertu. Czasem zachodzi wręcz konieczność sięgnięcia po leki nasenne, ponieważ odpowiedni wypoczynek jest jednym z warunków udanego występu artystycznego. Utrzymywanie wysokiej formy artystycznej i fizycznej wymaga od każdego muzyka codziennej, wielogodzinnej pracy i żmudnych ćwiczeń. Efekty nie zawsze są zadowalające i nie zawsze widoczne w krótkim horyzoncie czasowym. To często jest jednym ze źródeł stresu i frustracji. Cierpliwość, rzetelność i konsekwentna praca jest w tym zakresie bardzo wskazana i pomocna. Efekty pracy muzyka i jego umiejętności, jak rzadko w którym zawodzie są regularnie weryfikowane. Na etapie kształcenia czyni to pedagog, komisja egzaminacyjna a nawet koleżanki i koledzy. W pracy zawodowej występy muzyka podlegają ocenie publiczności, dyrygenta czy współpracowników. Taka presja niewątpliwie może być dla wielu powodem długotrwałego stresu. Bywa też, że niewinna z pozoru uwaga, czy komentarz dyrygenta albo nawet kolegi z zespołu może wywołać negatywne, nieadekwatne odczucia. Warto być odpornym na tego typu reakcje. Trema przed występem może także wynikać z własnej winy,  niedostatecznego przygotowania utworu, złego zaplanowania czasu na ćwiczenie.

Jak sobie radzić ze stresem i tremą

Przyspieszone bicie serca, drżenie rąk, uczucie suchości w gardle, nadmierna potliwość - to typowe objawy stresu i tremy. Potwierdzają dyskomfort psychiczny, który odczuwamy mając obawę nieudanego występu przed publicznością. Czy można temu zaradzić? Są oczywiście odpowiednie leki na stres, zanim jednak po nie sięgniemy, warto samemu podjąć próby poradzenia sobie z tym problemem. Przede wszystkim należy zdać sobie sprawę, że stres i trema są charakterystyczne dla zawodu muzyka i nie jesteśmy w stanie ich uniknąć. Możemy jednak zminimalizować ich negatywny wpływ na nasze wykonania a wręcz je wykorzystać. Stres może być bowiem także pozytywny - w takiej formie spowoduje, że prezentacja zyska na wartości, będzie emocjonalna, wypełniona ekspresją.

Kilka dobrych wskazówek:

• odrzucaj negatywne myślenie
• bądź wypoczęty, wysypiaj się
• nie przypisuj swoim występom nadmiernej wagi i odpowiedzialności
• twoje ewentualne błędy nie mają tak dotkliwych konsekwencji, jak np. chirurga
• zrób wszystko, by należycie przygotować się do występu
• zaakceptuj swoje aktualne umiejętności
• zaakceptuj fakt, że są obszary nad którymi masz ograniczoną kontrolę
• przed występem weź kilka głębokich, rozluźniających oddechów
• unikaj produktów pobudzających - alkohol, nikotyna, kofeina, cukry rafinowane
• bądź aktywny fizycznie
• stosuj ćwiczenia rozluźniające, medytacyjne i relaksacyjne
• nie unikaj problemu, rozmawiaj o stresie z bliskimi

Przedłużający się stan trwania w głębokim, negatywnym stresie może prowadzić do skomplikowanych, przykrych konsekwencji psychicznych i fizycznych. Jeśli masz problem z samodzielnym radzeniem sobie z taką sytuacją, nie wahaj się zasięgnąć pomocy specjalisty - psychologa czy psychoterapeuty.